PHẦN ĐẠI SỐ VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ GIẢI TÍCH 10 TẬP 1 CHƯƠNG 1: MỆNH ĐỀ VÀ TẬP HỢP Bài 1: Mệnh đề Bài 2: Tập hợp Bài 3: Các phép toán trên tập hợp CHƯƠNG 2: BẤT PHƯƠNG TRÌNH VÀ HỆ BẤT PHƯƠNG TRÌNH BẬC NHẤT HAI ẨN Bài 1: Bất phương trình bậc nhất hai ẩn Bài 2: Hệ bất phương trình bậc nhất hai ẩn CHƯƠNG 3: HÀM SỐ BẬC HAI VÀ ĐỒ THỊ Bài 1: Hàm số và đồ thị Bài 2: Hàm số bậc hai PHẦN HÌNH HỌC VÀ ĐO LƯỜNG 10 TẬP 1 CHƯƠNG 4: HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC Bài 1: Giá trị lượng giác của một góc từ 0 độ đến 180 độ Bài 2: Định lí côsin và định lí sin Bài 3: Giải tam giác và ứng dụng thực tế CHƯƠNG 5: VECTƠ Bài 1: Khái niệm vectơ Bài 2: Tổng và hiệu của hai vectơ Bài 3: Tích của một số với một vectơ Bài 4: Tích vô hướng của hai vectơ PHẦN THỐNG KÊ VÀ XÁC SUẤT 10 TẬP 1 CHƯƠNG 6: THỐNG KÊ Bài 1: Số gần đúng và sai số Bài 2: Mô tả và biểu diễn dữ liệu trên các bảng và biểu đồ Bài 3: Các số đặc trưng đo xu thế trung tâm của mẫu số liệu Bài 4: Các số đặc trưng đo mức độ phân tán của mẫu số liệu PHẦN ĐẠI SỐ VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ GIẢI TÍCH 10 TẬP 2 CHƯƠNG 7: BẤT PHƯƠNG TRÌNH BẬC HAI MỘT ẨN Bài 1: Dấu của tam thức bậc hai Bài 2: Giải bất phương trình bậc hai một ẩn Bài 3: Phương trình quy về phương trình bậc hai CHƯƠNG 8: ĐẠI SỐ TỔ HỢP Bài 1: Quy tắc cộng và quy tắc nhân Bài 2: Hoán vị, chỉnh hợp và tổ hợp Bài 3: Nhị thức Newton PHẦN HÌNH HỌC VÀ ĐO LƯỜNG 10 TẬP 2 CHƯƠNG 9: PHƯƠNG PHÁP TỌA ĐỘ TRONG MẶT PHẲNG Bài 1: Tọa độ của vectơ Bài 2: Đường thẳng trong mặt phẳng tọa độ Bài 3: Đường tròn trong mặt phẳng tọa độ Bài 4: Ba đường conic trong mặt phẳng tọa độ PHẦN THỐNG KÊ VÀ XÁC SUẤT 10 TẬP 2 CHƯƠNG 10: XÁC SUẤT Bài 1: Không gian mẫu và biến cố Bài 2: Xác suất của biến cố PHẦN ĐẠI SỐ VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ GIẢI TÍCH 11 TẬP 1 CHƯƠNG 1: HÀM SỐ LƯỢNG GIÁC VÀ PHƯƠNG TRÌNH LƯỢNG GIÁC Bài 1: Góc lượng giác Bài 2: Giá trị lượng giác của một góc lượng giác Bài 3: Các công thức lượng giác Bài 4: Hàm số lượng giác và đồ thị Bài 5: Phương trình lượng giác cơ bản CHƯƠNG 2: DÃY SỐ. CẤP SỐ CỘNG. CẤP SỐ NHÂN Bài 1: Dãy số Bài 2: Cấp số cộng Bài 3: Cấp số nhân CHƯƠNG 3: GIỚI HẠN. HÀM SỐ LIÊN TỤC Bài 1: Giới hạn của dãy số Bài 2: Giới hạn của hàm số Bài 3: Hàm số liên tục PHẦN HÌNH HỌC VÀ ĐO LƯỜNG 11 TẬP 1 CHƯƠNG 4: ĐƯỜNG THẲNG VÀ MẶT PHẲNG. QUAN HỆ SONG SONG TRONG KHÔNG GIAN Bài 1: Điểm, đường thẳng và mặt phẳng trong không gian Bài 2: Hai đường thẳng song song Bài 3: Đường thẳng và mặt phẳng song song Bài 4: Hai mặt phẳng song song Bài 5: Phép chiếu song song PHẦN THỐNG KÊ VÀ XÁC SUẤT 11 TẬP 1 CHƯƠNG 5: CÁC SỐ ĐẶC TRƯNG ĐO XU THẾ TRUNG TÂM CHO MẪU SỐ LIỆU GHÉP NHÓM Bài 1: Số trung bình và mốt của mẫu số liệu ghép nhóm Bài 2: Trung vị và tứ phân vị của mẫu số liệu ghép nhóm PHẦN ĐẠI SỐ VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ GIẢI TÍCH 11 TẬP 2 CHƯƠNG 6: HÀM SỐ MŨ VÀ HÀM SỐ LÔGARIT Bài 1: Phép tính luỹ thừa Bài 2: Phép tính lôgarit Bài 3: Hàm số mũ. Hàm số lôgarit Bài 4: Phương trình, bất phương trình mũ và lôgarit CHƯƠNG 7: ĐẠO HÀM Bài 1: Đạo hàm Bài 2: Các quy tắc tính đạo hàm PHẦN HÌNH HỌC VÀ ĐO LƯỜNG 11 TẬP 2 CHƯƠNG 8: QUAN HỆ VUÔNG GÓC TRONG KHÔNG GIAN Bài 1: Hai đường thẳng vuông góc Bài 2: Đường thẳng vuông góc với mặt phẳng Bài 3: Hai mặt phẳng vuông góc Bài 4: Khoảng cách trong không gian Bài 5: Góc giữa đường thẳng và mặt phẳng. Góc nhị diện PHẦN THỐNG KÊ VÀ XÁC SUẤT 11 TẬP 2 CHƯƠNG 9: XÁC SUẤT Bài 1: Biến cố giao và quy tắc nhân xác suất Bài 2: Biến cố hợp và quy tắc cộng xác suất GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 1: ỨNG DỤNG ĐẠO HÀM ĐỂ KHẢO SÁT VÀ VẼ ĐỒ THỊ CỦA HÀM SỐ Bài 1: Sự đồng biến, nghịch biến của hàm số Bài 2: Cực trị của hàm số Bài 3: Giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của hàm số Bài 4: Đường tiệm cận Bài 5: Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị của hàm số CHƯƠNG 2: HÀM SỐ LŨY THỪA, HÀM SỐ MŨ VÀ HÀM SỐ LOGARIT Bài 1: Lũy thừa Bài 2: Hàm số lũy thừa Bài 3: Logarit Bài 4: Hàm số mũ. Hàm số logarit Bài 5: Phương trình mũ và phương trình logarit Bài 6: Bất phương trình mũ và bất phương trình logarit CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN VÀ ỨNG DỤNG Bài 1: Nguyên hàm Bài 2: Tích phân Bài 3: Ứng dụng của tích phân trong hình học CHƯƠNG 4: SỐ PHỨC Bài 1: Số phức Bài 2: Cộng, trừ và nhân số phức Bài 3: Phép chia số phức Bài 4: Phương trình bậc hai với hệ số thực HÌNH HỌC 12 CHƯƠNG 1: KHỐI ĐA DIỆN Bài 1: Khái niệm về khối đa diện Bài 2: Khối đa diện lồi và khối đa diện đều Bài 3: Khái niệm về thể tích của khối đa diện CHƯƠNG 2: MẶT NÓN, MẶT TRỤ, MẶT CẦU Bài 1: Khái niệm về mặt tròn xoay Bài 2: Mặt cầu CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP TỌA ĐỘ TRONG KHÔNG GIAN Bài 1: Hệ tọa độ trong không gian Bài 2: Phương trình mặt phẳng Bài 3: Phương trình đường thẳng trong không gian

[Lý thuyết] ĐS 10. Chương 6. Bài 3. Công thức lượng giác

Thầy Yên Toán   Thứ Hai, 13 tháng 9, 2021
LƯỢT XEM

BÀI 3. CÔNG THỨC LƯỢNG GIÁC

$\cos \alpha = x = \overline {OH}$

$\sin \alpha = y = \overline {OK}$

$\tan \alpha = \dfrac{{\sin \alpha }}{{\cos \alpha }} = \overline {AT}$ với $\alpha \ne \dfrac{\pi }{2} + k\pi$

$\cot \alpha = \dfrac{{\cos \alpha }}{{\sin \alpha }} = \overline {BS}$ với $\alpha \ne k\pi$

Tính chất

Với mọi góc $\alpha$ ta có:

$- 1 \leqslant \cos \alpha \leqslant 1; - 1 \leqslant \sin \alpha \leqslant 1$

$\sin (\alpha + k2\pi ) = \sin \alpha $

$\cos (\alpha + k2\pi ) = \cos \alpha $

$\tan (\alpha + k\pi ) = \tan \alpha $

$\cot (\alpha + k\pi ) = \cot \alpha $

Dấu của các giá trị lượng giác

Giá trị lượng giác của các góc đặc biệt

Hai góc đối nhau

$\sin \left( { - \alpha } \right) = - \sin \alpha $  

$\cos \left( { - \alpha } \right) = \cos \alpha $

$\tan \left( { - \alpha } \right) = - \tan \alpha $  

$\cot \left( { - \alpha } \right) = - \cot \alpha $

Hai góc bù nhau

$\sin \left( {\pi - \alpha } \right) = \sin \alpha $  

$\cos \left( {\pi - \alpha } \right) = - \cos \alpha $

$\tan \left( {\pi - \alpha } \right) = - \tan \alpha $  

$\cot \left( {\pi - \alpha } \right) = - \cot \alpha $

Hai góc phụ nhau

$\sin \left( {\dfrac{\pi }{2} - \alpha } \right) = \cos \alpha $  

$\cos \left( {\dfrac{\pi }{2} - \alpha } \right) = \sin \alpha $

$\tan \left( {\dfrac{\pi }{2} - \alpha } \right) = \cot \alpha $  

$\cot \left( {\dfrac{\pi }{2} - \alpha } \right) = \tan \alpha $

Hai góc hơn kém $\pi $

$\sin \left( {\alpha + \pi } \right) = - \sin \alpha $  

$\cos \left( {\alpha + \pi } \right) = - \cos \alpha $

$\tan \left( {\alpha + \pi } \right) = \tan \alpha $  

$\cot \left( {\alpha + \pi } \right) = \cot \alpha $

Hai góc hơn kém $\dfrac{\pi }{2}$

$\sin \left( {\alpha + \dfrac{\pi }{2}} \right) = \cos \alpha $  

$\cos \left( {\alpha + \dfrac{\pi }{2}} \right) = - \sin \alpha $

$\tan \left( {\alpha + \dfrac{\pi }{2}} \right) = - \cot \alpha $  

$\cot \left( {\alpha + \dfrac{\pi }{2}} \right) = - \tan \alpha $

Công thức lượng giác cơ bản

${\sin ^2}\alpha + {\cos ^2}\alpha = 1$  

$\tan \alpha .\cot \alpha = 1$

$\tan \alpha = \dfrac{{\sin \alpha }}{{\cos \alpha }}$  

$\cot \alpha = \dfrac{{\cos \alpha }}{{\sin \alpha }}$

$\dfrac{1}{{{{\cos }^2}\alpha }} = 1 + {\tan ^2}\alpha $  

$\dfrac{1}{{{{\sin }^2}\alpha }} = 1 + {\cot ^2}\alpha $

Công thức cộng

$\sin \left( {\alpha + \beta } \right) = \sin \alpha \cos \beta + \cos \alpha \sin \beta $

$\sin \left( {\alpha - \beta } \right) = \sin \alpha \cos \beta - \cos \alpha \sin \beta {\text{ }}$

$\cos \left( {\alpha + \beta } \right) = \cos \alpha \cos \beta - \sin \alpha \sin \beta $

$\cos \left( {\alpha - \beta } \right) = \cos \alpha \cos \beta + \sin \alpha \sin \beta $

$\tan \left( {\alpha + \beta } \right) = \dfrac{{\tan \alpha + \tan \beta }}{{1 - \tan \alpha \tan \beta }}$

$\tan \left( {\alpha - \beta } \right) = \dfrac{{\tan \alpha - \tan \beta }}{{1 + \tan \alpha \tan \beta }}$

Công thức nhân đôi

$\sin 2\alpha = 2\sin \alpha \cos \alpha {\text{ }}$

$\cos 2\alpha = {\cos ^2}\alpha - {\sin ^2}\alpha $

$\cos 2\alpha = 1 - 2{\sin ^2}\alpha $

$\cos 2\alpha = 2{\cos ^2}\alpha - 1{\text{ }}$

${\text{tan2}}\alpha {\text{ = }}\dfrac{{{\text{2tan}}\alpha }}{{1 - {{\tan }^2}\alpha }}$

$\cot 2\alpha = \dfrac{{{{\cot }^2}\alpha - 1}}{{2\cot \alpha }}$

Công thức hạ bậc

${\cos ^2}\alpha = \dfrac{{1 + \cos 2\alpha }}{2}$

${\sin ^2}\alpha = \dfrac{{1 - \cos 2\alpha }}{2}$

${\tan ^2}\alpha = \dfrac{{1 - \cos 2\alpha }}{{1 + \cos 2\alpha }}$

Công thức nhân ba

$\cos 3\alpha = 4{\cos ^3}\alpha - 3\cos \alpha $

$\sin 3\alpha = 3\sin \alpha - 4{\sin ^3}\alpha $

$\tan 3\alpha = \dfrac{{3\tan \alpha - {{\tan }^3}\alpha }}{{1 - 3{{\tan }^2}\alpha }}$

${\cos ^3}\alpha = \dfrac{{3\cos \alpha + \cos 3\alpha }}{4}$

${\sin ^3}\alpha = \dfrac{{3\sin \alpha - \sin 3\alpha }}{4}$

Công thức biến đổi tích thành tổng

$\cos \alpha \cos \beta = \dfrac{1}{2}\left[ {\cos \left( {\alpha + \beta } \right) + \cos \left( {\alpha - \beta } \right)} \right]$ 

$\sin \alpha \sin \beta = - \dfrac{1}{2}\left[ {\cos \left( {\alpha + \beta } \right) - \cos \left( {\alpha - \beta } \right)} \right]{\text{ }}$

$\sin \alpha \cos \beta = \dfrac{1}{2}\left[ {\sin \left( {\alpha + \beta } \right) + \sin \left( {\alpha - \beta } \right)} \right]$

Công thức biến đổi tổng thành tích

$\cos \alpha + \cos \beta = 2\cos \dfrac{{\alpha + \beta }}{2}\cos \dfrac{{\alpha - \beta }}{2}$ 

$\cos \alpha - \cos \beta = - 2\sin \dfrac{{\alpha + \beta }}{2}\sin \dfrac{{\alpha - \beta }}{2}$ 

$\sin \alpha + \sin \beta = 2\sin \dfrac{{\alpha + \beta }}{2}\cos \dfrac{{\alpha - \beta }}{2}$ 

$\sin \alpha - \sin \beta = 2\cos \dfrac{{\alpha + \beta }}{2}\sin \dfrac{{\alpha - \beta }}{2}$

Một số công thức khác

$\tan \alpha + \tan \beta = \dfrac{{\sin (\alpha + \beta )}}{{\cos \alpha .\cos \beta }}$

$\tan \alpha - \tan \beta = \dfrac{{\sin (\alpha - \beta )}}{{\cos \alpha .\cos \beta }}$

$\cot \alpha + \cot \beta = \dfrac{{\sin (\alpha + \beta )}}{{\sin \alpha .\sin \beta }}$

$\cot \alpha - \cot \beta = \dfrac{{\sin (\beta - \alpha )}}{{\sin \alpha .\sin \beta }}$

$\sin \alpha + \cos \alpha = \sqrt 2 .\sin \left( {\alpha + \dfrac{\pi }{4}} \right) = \sqrt 2 .\cos \left( {\alpha - \dfrac{\pi }{4}} \right)$

$\sin \alpha - \cos \alpha = \sqrt 2 \sin \left( {\alpha - \dfrac{\pi }{4}} \right) = - \sqrt 2 \cos \left( {\alpha + \dfrac{\pi }{4}} \right)$

$\tan \left( {\dfrac{\pi }{4} + \alpha } \right) = \dfrac{{1 + \tan \alpha }}{{1 - \tan \alpha }}$

$\tan \left( {\dfrac{\pi }{4} - \alpha } \right) = \dfrac{{1 - \tan \alpha }}{{1 + \tan \alpha }}$

Công thức tính theo $\tan \dfrac{x}{2}$

Đặt $t = \tan \dfrac{x}{2}$. Khi đó:

$\cos x = \dfrac{{1 - {t^2}}}{{1 + {t^2}}}$

$\sin x = \dfrac{{2t}}{{1 + {t^2}}}$

$\tan x = \dfrac{{2t}}{{1 - {t^2}}}$

$\cot x = \dfrac{{1 - {t^2}}}{{2t}}$

Hằng đẳng thức hay dùng

${A^2} + {B^2} = {(A + B)^2} - 2AB$

${A^2} - {B^2} = (A - B)(A + B)$

${A^4} + {B^4} = {({A^2} + {B^2})^2} - 2{A^2}{B^2}$

${A^3} + {B^3} = (A + B)({A^2} - AB + {B^2})$

${A^3} - {B^3} = (A - B)({A^2} + AB + {B^2})$

Ví dụ 1: Chứng minh rằng:

a) ${\sin ^4}\alpha + {\cos ^4}\alpha = \dfrac{3}{4} + \dfrac{{\cos 4\alpha }}{4}$.

b) ${\sin ^6}\alpha + {\cos ^6}\alpha = \dfrac{5}{8} + \dfrac{3}{8}\cos 4\alpha $.

Lời giải

a) Ta có ${\sin ^4}\alpha + {\cos ^4}\alpha$$ = {\left( {{{\sin }^2}\alpha + {{\cos }^2}\alpha } \right)^2} - 2{\sin ^2}\alpha {\cos ^2}\alpha$$ = 1 - \dfrac{1}{2}{\sin ^2}2\alpha $$ = 1 - \dfrac{{1 - \cos 4\alpha }}{4}$$ = \dfrac{3}{4} + \dfrac{{\cos 4\alpha }}{4}$.

b) Ta có ${\sin ^6}\alpha + {\cos ^6}\alpha$$ = {\left( {{{\sin }^2}\alpha } \right)^3} + {\left( {{{\cos }^2}\alpha } \right)^3} + 3{\sin ^2}\alpha {\cos ^2}\alpha \left( {{{\sin }^2}\alpha + {{\cos }^2}\alpha } \right) - 3{\sin ^2}\alpha {\cos ^2}\alpha \left( {{{\sin }^2}\alpha + {{\cos }^2}\alpha } \right)$$ = {\left( {{{\sin }^2}\alpha + {{\cos }^2}\alpha } \right)^3} - 3{\sin ^2}\alpha {\cos ^2}\alpha$$ = 1 - \dfrac{3}{4}{\left( {2\sin \alpha \cos \alpha } \right)^2}$$ = 1 - \dfrac{3}{4}{\sin ^2}2\alpha$$ = 1 - \dfrac{3}{8}\left( {1 - \cos 4\alpha } \right)$$ = \dfrac{5}{8} + \dfrac{3}{8}\cos 4\alpha $.

Ví dụ 2: Chứng minh rằng:

a) $\sin (\alpha + \beta ).\sin (\alpha - \beta )$$ = {\sin ^2}\alpha - {\sin ^2}\beta $.

b) $\cot \dfrac{\alpha }{2}\cot \dfrac{\beta }{2} = 2$ với $\sin \alpha + \sin \beta = 3\sin \left( {\alpha + \beta } \right),\alpha + b \ne k2\pi $.

c) $\dfrac{{\sin \alpha + \sin \beta \cos \left( {\alpha + \beta } \right)}}{{\cos \alpha - \sin \beta \sin \left( {\alpha + \beta } \right)}}$$ = \tan \left( {\alpha + \beta } \right)$.

Lời giải

a) Ta có $\sin (\alpha + \beta ).\sin (\alpha - \beta )$$ =  - \dfrac{1}{2}\left[ {\cos 2\alpha - \cos 2\beta } \right]$ $ = - \dfrac{1}{2}\left[ {\left( {1 - 2{{\sin }^2}\alpha } \right) - \left( {1 - 2{{\sin }^2}\beta } \right)} \right]$$ = {\sin ^2}\alpha - {\sin ^2}\beta $.

b) Từ giả thiết ta có $2\sin \dfrac{{\alpha + \beta }}{2}\cos \dfrac{{\alpha - \beta }}{2}$$ = 6\sin \dfrac{{\alpha + \beta }}{2}\cos \dfrac{{\alpha + \beta }}{2}$.

Do $\alpha + \beta \ne k2\pi \Rightarrow \sin \dfrac{{\alpha + \beta }}{2} \ne 0$ suy ra $\cos \dfrac{{\alpha - \beta }}{2}$$ = 3\cos \dfrac{{\alpha + \beta }}{2}$

$ \Leftrightarrow \cos \dfrac{\alpha }{2}\cos \dfrac{\beta }{2} + \sin \dfrac{\alpha }{2}\sin \dfrac{\beta }{2}$$ = 3\left( {\cos \dfrac{\alpha }{2}\cos \dfrac{\beta }{2} - \sin \dfrac{\alpha }{2}\sin \dfrac{\beta }{2}} \right)$

$ \Leftrightarrow 2\sin \dfrac{\alpha }{2}\sin \dfrac{\beta }{2}$$ = \cos \dfrac{\alpha }{2}\cos \dfrac{\beta }{2}$ 

$ \Leftrightarrow \cot \dfrac{\alpha }{2}\cot \dfrac{\beta }{2} = 2$ (ĐPCM).

c) Ta có $VT = \dfrac{{\sin \alpha + \dfrac{1}{2}\left[ {\sin \left( {\alpha + 2\beta } \right) + \sin \left( { - \alpha } \right)} \right]}}{{\cos \alpha - \left( { - \dfrac{1}{2}} \right)\left[ {\cos \left( {\alpha + 2\beta } \right) - \cos \left( { - \alpha } \right)} \right]}}$$ = \dfrac{{\sin \alpha + \sin \left( {\alpha + 2\beta } \right)}}{{\cos \alpha + \cos \left( {\alpha + 2\beta } \right)}}$

$ = \dfrac{{2\sin \left( {\alpha + \beta } \right)\cos \left( { - \beta } \right)}}{{2\cos \left( {\alpha + \beta } \right)\cos \left( { - \beta } \right)}}$$ = \tan \left( {\alpha + \beta } \right) = VP$ (ĐPCM).

Ví dụ 3: Rút gọn biểu thức:

a) $A = {\cos ^2}\alpha + {\cos ^2}\left( {\dfrac{{2\pi }}{3} + \alpha } \right) + {\cos ^2}\left( {\dfrac{{2\pi }}{3} - \alpha } \right)$.

b) $B = \cos \left( {\alpha - \dfrac{\pi }{3}} \right).\cos \left( {\alpha + \dfrac{\pi }{4}} \right) + \cos \left( {\alpha + \dfrac{\pi }{6}} \right).\cos \left( {\alpha + \dfrac{{3\pi }}{4}} \right)$.

Lời giải

a) Ta có: $A = {\cos ^2}\alpha + {\cos ^2}\left( {\dfrac{{2\pi }}{3} + \alpha } \right) + {\cos ^2}\left( {\dfrac{{2\pi }}{3} - \alpha } \right) $

 $ = \dfrac{1}{2}\left[ {3 + \cos 2\alpha + \cos \left( {\dfrac{{4\pi }}{3} + 2\alpha } \right) + \cos \left( {\dfrac{{4\pi }}{3} - 2\alpha } \right)} \right]$

 $ = \dfrac{1}{2}\left[ {3 + \cos 2\alpha + 2\cos \dfrac{{4\pi }}{3}\cos 2\alpha } \right] = \dfrac{3}{2}$.

b) Vì $\alpha + \dfrac{\pi }{6}$$ = \left( {\alpha - \dfrac{\pi }{3}} \right) + \dfrac{\pi }{2}$$ \Rightarrow \cos \left( {\alpha + \dfrac{\pi }{6}} \right)$$ = - \sin \left( {\alpha - \dfrac{\pi }{3}} \right)$ và $\cos \left( {\alpha + \dfrac{{3\pi }}{4}} \right)$$ = - \sin \left( {\alpha + \dfrac{\pi }{4}} \right)$ nên 

$B = \cos \left( {\alpha - \dfrac{\pi }{3}} \right).\cos \left( {\alpha + \dfrac{\pi }{4}} \right) + \sin \left( {\alpha - \dfrac{\pi }{3}} \right).\sin \left( {\alpha + \dfrac{\pi }{4}} \right)$

$= \cos \left[ {\left( {\alpha - \dfrac{\pi }{3}} \right) - \left( {\alpha + \dfrac{\pi }{4}} \right)} \right]$$ = \cos \left( { - \dfrac{\pi }{3} - \dfrac{\pi }{4}} \right)$$ = \cos \left( {\dfrac{\pi }{3} + \dfrac{\pi }{4}} \right) $$= \cos \dfrac{\pi }{3}\cos \dfrac{\pi }{4} - \sin \dfrac{\pi }{3}\sin \dfrac{\pi }{4}$$ = \dfrac{1}{2}.\dfrac{{\sqrt 2 }}{2} - \dfrac{{\sqrt 3 }}{2}.\dfrac{{\sqrt 2 }}{2}$$ = \dfrac{{\sqrt 2 - \sqrt 6 }}{4}$.

Ví dụ 4: Đơn giản biểu thức sau:

a) $A = \dfrac{{\cos a + 2\cos 2a + \cos 3a}}{{\sin a + \sin 2a + \sin 3a}}$.

b) $B = \dfrac{{\cos \left( {a + \dfrac{\pi }{3}} \right) + \cos \left( {a - \dfrac{\pi }{3}} \right)}}{{\cot a - \cot \dfrac{a}{2}}}$.

Lời giải

a) $A = \dfrac{{\left( {\cos a + \cos 3a} \right) + 2\cos 2a}}{{\left( {\sin a + \sin 3a} \right) + 2\sin 2a}}$$ = \dfrac{{2\cos 2a\cos a + 2\cos 2a}}{{2\sin 2a\cos a + 2\sin 2a}}$$ = \dfrac{{2\cos 2a\left( {\cos a + 1} \right)}}{{2\sin 2a\left( {\cos a + 1} \right)}}$$ = \cot 2a$.

b) Ta có $\cos \left( {a + \dfrac{\pi }{3}} \right) + \cos \left( {a - \dfrac{\pi }{3}} \right)$$ = 2\cos a\cos \dfrac{\pi }{3}$$ = \cos a$ và $\cot a - \cot \dfrac{a}{2}$$ = \dfrac{{\cos a}}{{\sin a}} - \dfrac{{\cos \dfrac{a}{2}}}{{\sin \dfrac{a}{2}}}$$ = \dfrac{{\sin \dfrac{a}{2}\cos a - \cos \dfrac{a}{2}\sin a}}{{\sin a\sin \dfrac{a}{2}}}$$ = \dfrac{{\sin \left( {\dfrac{a}{2} - a} \right)}}{{\sin a\sin \dfrac{a}{2}}}$$ = \dfrac{{ - \sin \dfrac{a}{2}}}{{\sin a\sin \dfrac{a}{2}}}$$ = - \dfrac{1}{{\sin a}}$.

Suy ra $B = \dfrac{{\cos a}}{{ - \dfrac{1}{{\sin a}}}}$$ = - \sin a\cos a$$ = - \dfrac{{\sin 2a}}{2}$.

Ví dụ 5: Chứng minh rằng: $\sin 3\alpha$$ = 3\sin \alpha - 4{\sin ^3}\alpha$$ = 4\sin \alpha .\sin \left( {\dfrac{\pi }{3} - \alpha } \right).\sin \left( {\dfrac{\pi }{3} + \alpha } \right)$.

Lời giải

Ta có $\sin 3\alpha = \sin \left( {2\alpha + \alpha } \right)$$ = \sin 2\alpha \cos \alpha + \cos 2\alpha \sin \alpha $$= 2\sin \alpha {\cos ^2}\alpha + \cos 2\alpha \sin \alpha $$= 2\sin \alpha \left( {1 - {{\sin }^2}\alpha } \right) + \left( {1 - 2{{\sin }^2}\alpha } \right)\sin \alpha$$= 3\sin \alpha - 4{\sin ^3}\alpha (1) $.

Mặt khác $4\sin \alpha .\sin \left( {\dfrac{\pi }{3} - \alpha } \right).\sin \left( {\dfrac{\pi }{3} + \alpha } \right)$$ = - 4\sin \alpha .\dfrac{1}{2}\left( {\cos \dfrac{{2\pi }}{3} - \cos \left( { - 2\alpha } \right)} \right)$$= - 2\sin \alpha .\left( { - \dfrac{1}{2} - \cos 2\alpha } \right) = 2\sin \alpha \left( {\dfrac{1}{2} + 1 - 2{{\sin }^2}\alpha } \right)$$= 3\sin \alpha - 4{\sin ^3}\alpha (2)$.

Từ (1) và (2) ta có ĐPCM.

Ví dụ 6: Chứng minh rằng: ${\sin ^4}\alpha$$ = \dfrac{3}{8} - \dfrac{1}{2}\cos 2\alpha + \dfrac{1}{8}\cos 4\alpha $.

Lời giải

${\sin ^4}\alpha$$ = {\left( {\dfrac{{1 - \cos 2\alpha }}{2}} \right)^2}$$ = \dfrac{{1 - 2\cos 2\alpha + {{\cos }^2}2\alpha }}{4}$$ = \dfrac{{1 - 2\cos 2\alpha + \dfrac{{1 + \cos 4\alpha }}{2}}}{4}$$ = \dfrac{3}{8} - \dfrac{1}{2}\cos 2\alpha + \dfrac{1}{8}\cos 4\alpha $.

Ví dụ 7: Cho $\sin x = 2\sin \left( {x + y} \right),$ $x + y \ne \dfrac{\pi }{2} + k\pi $. Chứng minh $\tan \left( {x + y} \right)$$ = \dfrac{{\sin y}}{{\cos y - 2}}$.

Lời giải

$\sin x = \sin \left[ {\left( {x + y} \right) - y} \right]$$ = \sin \left( {x + y} \right)\cos y - \cos \left( {x + y} \right)\sin y$

$\Rightarrow \sin \left( {x + y} \right)\cos y - \cos \left( {x + y} \right)\sin y$$ = 2\sin \left( {x + y} \right) $$ \Rightarrow \left( {\cos y - 2} \right)\sin \left( {x + y} \right)$$ = \cos \left( {x + y} \right)\sin y $$ \Rightarrow \tan \left( {x + y} \right)$$ = \dfrac{{\sin y}}{{\cos y - 2}}$.

Ví dụ 8: Chứng minh các hệ thức sau:

a) $4\left( {{{\cos }^3}\alpha \sin \alpha - {{\sin }^3}\alpha \cos \alpha } \right) = \sin 4\alpha $.

b) $\tan x + \tan y = \dfrac{{2\sin (x + y)}}{{\cos (x + y) + \cos (x - y)}}$.

c) $\tan x.\tan 3x = \dfrac{{{{\tan }^2}2x - {{\tan }^2}x}}{{1 - {{\tan }^2}2x.{{\tan }^2}x}}$.

Lời giải

a) $VT = 4\sin \alpha \cos \alpha \left( {{{\cos }^2}\alpha - {{\sin }^2}\alpha } \right)$$ = 2\sin 2\alpha \cos 2\alpha = \sin 4\alpha = VP$.

b) $VP = \dfrac{{2\left( {\sin x\cos y + \sin y\cos x} \right)}}{{2\cos x\cos y}}$$ = \tan x + \tan y = VT$.

c) $VP = \dfrac{{\left( {\tan 2x + \tan x} \right)\left( {\tan 2x - \tan x} \right)}}{{\left( {1 - \tan 2x.\tan x} \right)\left( {1 + \tan 2x.\tan x} \right)}}$$ = \tan \left( {2x + x} \right)\tan \left( {2x - x} \right) = VT$.

Ví dụ 9: Đơn giản biểu thức sau:

a) $A = \dfrac{{1 - \cos \alpha + \cos 2\alpha }}{{\sin 2\alpha - \sin \alpha }}$.

b) $B = \dfrac{{\cos a - \cos 3a + \cos 5a - \cos 7a}}{{\sin a + \sin 3a + \sin 5a + \sin 7a}}$.

c) $C = \cos a - \dfrac{{\cos \left( {2a - \dfrac{\pi }{6}} \right) - \cos \left( {2a + \dfrac{\pi }{6}} \right)}}{{2\cos a}}$.

Lời giải

a) $A = \dfrac{{1 - \cos \alpha + 2{{\cos }^2}\alpha - 1}}{{\sin \alpha \left( {2\cos \alpha - 1} \right)}} = \cot \alpha $.

b) $B = \dfrac{{ - 2\sin 4a\sin \left( { - 3a} \right) - 2\sin 4a\sin 2a}}{{2\sin 4a\cos 3a + 2\sin 4a\cos 2a}}$$ = \dfrac{{\sin 3a - \sin 2a}}{{\cos 3a - \cos 2a}}$$ = \dfrac{{2\cos \dfrac{{5a}}{2}\sin \dfrac{a}{2}}}{{ - 2\sin \dfrac{{5a}}{2}\sin \dfrac{a}{2}}}$$ = - \cot \dfrac{{5a}}{2}$.

c) $C = \dfrac{{2{{\cos }^2}a - 2\sin 2a\sin \left( { - \dfrac{\pi }{6}} \right)}}{{2\cos a}}$$ = \dfrac{{2{{\cos }^2}a + 4\sin a\cos a}}{{2\cos a}}$$ = \cos a + 2\sin a$.

Ví dụ 10: Chứng minh các hệ thức sau:

a) Nếu $2\tan a = \tan (a + b)$ thì $\sin b = \sin a.\cos (a + b)$.

b) Nếu $2\tan a = \tan (a + b)$ thì $3\sin b = \sin (2a + b)$.

c) Nếu $\tan (a + b).\tan b = - 3$ thì $\cos (a + 2b) + 2\cos a = 0$.

d) Nếu $3\sin \left( {a + b} \right) = \cos \left( {a - b} \right)$ thì $8{\sin ^2}\left( {a + b} \right) = \cos 2a\cos 2b$.

Lời giải

a) $2\tan a = \tan (a + b)$$ \Rightarrow \tan a = \tan (a + b) - \tan a$

$ \Rightarrow \tan a = \dfrac{{\sin b}}{{\cos (a + b)\cos a}}$

$ \Rightarrow \sin a\cos (a + b) = \sin b$.

b) $2\tan a = \tan (a + b)$$ \Rightarrow 3\tan a = \tan (a + b) + \tan a$$ = \dfrac{{\sin \left( {2a + b} \right)}}{{\cos (a + b)\cos a}}$

$ \Rightarrow 3\sin a\cos \left( {a + b} \right)$$ = \sin \left( {2a + b} \right)$.

Theo câu a) ta có $\sin b = \sin a.\cos (a + b)$ suy ra $3\sin b = \sin (2a + b)$.

c) $\tan (a + b).\tan b = - 3$$ \Rightarrow \sin \left( {a + b} \right)\sin b = - 3\cos \left( {a + b} \right)\cos b$

$ \Rightarrow \cos \left( {a + b} \right)\cos b + \sin \left( {a + b} \right)\sin b = - 2\cos \left( {a + b} \right)\cos b$$\Rightarrow \cos a = - \left[ {\cos \left( {2a + b} \right) + \cos a} \right]$$ \Rightarrow \cos (a + 2b) + 2\cos a = 0$.

d) Từ giả thiết ta có $9{\sin ^2}\left( {a + b} \right)$$ = {\cos ^2}\left( {a - b} \right)$

$ \Rightarrow 9.\dfrac{{1 - \cos 2\left( {a + b} \right)}}{2}$$ = \dfrac{{1 + \cos 2\left( {a - b} \right)}}{2}$$ \Rightarrow 8\left[ {1 - \cos 2\left( {a + b} \right)} \right]$$ = \cos 2\left( {a + b} \right) + \cos 2\left( {a - b} \right) $$ \Rightarrow 16{\sin ^2}\left( {a + b} \right) = 2\cos 2a\cos 2b$.

Hay $8{\sin ^2}\left( {a + b} \right) = \cos 2a\cos 2b$ (ĐPCM).

Ví dụ 11: Chứng minh trong mọi tam giác $ABC$ ta đều có:

a) $\sin A + \sin B + \sin C$$ = 4\cos \dfrac{A}{2}\cos \dfrac{B}{2}\cos \dfrac{C}{2}$.

b) ${\sin ^2}A + {\sin ^2}B + {\sin ^2}C$$ = 2(1 + \cos A\cos B\cos C)$.

c) $\sin 2A + \sin 2B + \sin 2C$$ = 4\sin A\sin B\sin C$.

Lời giải

a) $VT = 2\sin \dfrac{{A + B}}{2}\cos \dfrac{{A - B}}{2} + 2\sin \dfrac{C}{2}\cos \dfrac{C}{2}$.

Mặt khác trong tam giác $ABC$ ta có $A + B + C = \pi \Rightarrow $$\dfrac{{A + B}}{2} = \dfrac{\pi }{2} - \dfrac{C}{2}$.

Suy ra $\sin \dfrac{{A + B}}{2}$$ = \cos \dfrac{C}{2},\sin \dfrac{C}{2}$$ = \cos \dfrac{{A + B}}{2}$.

Vậy $VT = 2\cos \dfrac{C}{2}\cos \dfrac{{A - B}}{2} + 2\cos \dfrac{{A + B}}{2}\cos \dfrac{C}{2} $$= 2\cos \dfrac{C}{2}\left( {\cos \dfrac{{A - B}}{2} + \cos \dfrac{{A + B}}{2}} \right)$

 $ = 4\cos \dfrac{C}{2}\cos \dfrac{A}{2}\cos \dfrac{B}{2} = VP$ (ĐPCM).

b) $VT = \dfrac{{1 - \cos 2A}}{2} + \dfrac{{1 - \cos 2B}}{2} + 1 - {\cos ^2}C$$ = 2 - \dfrac{{\cos 2A + \cos 2B}}{2} - {\cos ^2}C$

$ = 2 - \cos \left( {A + B} \right)\cos \left( {A - B} \right) - {\cos ^2}C$.

Vì $A + B + C = \pi \Rightarrow \cos \left( {A + B} \right) = - \cos C$ nên 

$VT = 2 + \cos C\cos \left( {A - B} \right) + \cos C\cos \left( {A + B} \right)$$ = 2 + \cos C\left[ {\cos \left( {A - B} \right) + \cos \left( {A + B} \right)} \right]$

 $ = 2 + \cos C.2\cos A\cos B = 2(1 + \cos A\cos B\cos C) = VP$ (ĐPCM).

c) $VT = 2\sin \left( {A + B} \right)\cos \left( {A - B} \right) + 2\sin C\cos C$.

Vì $A + B + C = \pi \Rightarrow \cos C$$ = - \cos \left( {A + B} \right),\sin \left( {A + B} \right) = \sin C$ nên $VT = 2\sin C\cos \left( {A - B} \right) - 2\sin C\cos \left( {A + B} \right)$$ = 2\sin C\left[ {\cos \left( {A - B} \right) - \cos \left( {A + B} \right)} \right]$

$ = 2\sin C.\left[ { - 2\sin A\sin \left( { - B} \right)} \right]$$ = 4\sin A\sin B\sin C = VP$ (ĐPCM).

Ví dụ 12: Chứng minh trong mọi tam giác $ABC$ không vuông ta có:

a) $\tan A + \tan B + \tan C = \tan A.\tan B.\tan C$.

b) $\cot A.\cot B + \cot B.\cot C + \cot C.\cot A = 1$.

Lời giải

a) Đẳng thức tương đương với $\tan A + \tan B = \tan A.\tan B.\tan C - \tan C$

$ \Leftrightarrow \tan A + \tan B$$ = \tan C\left( {\tan A\tan B - 1} \right)\left( * \right)$.

Do tam giác $ABC$ không vuông nên $A + B \ne \dfrac{\pi }{2}$.

$ \Rightarrow \tan A\tan B - 1$$ = \dfrac{{\sin A\sin B}}{{\cos A\cos B}} - 1$$ = \dfrac{{\sin A\sin B - \cos A\cos B}}{{\cos A\cos B}}$$ = - \dfrac{{\cos \left( {A + B} \right)}}{{\cos A\cos B}} \ne 0$.

Suy ra $\left( * \right) \Leftrightarrow \dfrac{{\tan A + \tan B}}{{\tan A\tan B - 1}}$$ = \tan C $$\Leftrightarrow \dfrac{{\tan A + \tan B}}{{1 - \tan A\tan B}}$$ = - \tan C$$ \Leftrightarrow \tan \left( {A + B} \right) = - \tan C$.

Đẳng thức cuối đúng vì $A + B + C = \pi $ (ĐPCM).

b) Vì $A + B + C = \pi$$ \Rightarrow \cot \left( {A + B} \right) = - \cot C$.

Theo công thức cộng ta có:

$\cot \left( {A + B} \right)$$ = \dfrac{1}{{\tan \left( {A + B} \right)}} = \dfrac{{1 - \tan A\tan B}}{{\tan A + \tan B}}$$ = \dfrac{{1 - \dfrac{1}{{\cot A\cot B}}}}{{\dfrac{1}{{\cot A}} + \dfrac{1}{{\cot B}}}}$$ = \dfrac{{\cot A\cot B - 1}}{{\cot A + \cot B}}$.

Suy ra $\dfrac{{\cot A\cot B - 1}}{{\cot A + \cot B}}$$ = - \cot C \Rightarrow \cot A\cot B - 1$$ = - \cot C\left( {\cot A + \cot B} \right)$.

Hay $\cot A.\cot B + \cot B.\cot C + \cot C.\cot A = 1$ (ĐPCM).

Ví dụ 13: Chứng minh trong mọi tam giác $ABC$ ta có: $\cos A + \cos B + \cos C \leqslant \dfrac{3}{2}$.

Lời giải

a) Ta có $\cos A + \cos B + \cos C$$ = 2\cos \dfrac{{A + B}}{2}\cos \dfrac{{A - B}}{2} + \cos C$.

Vì $\dfrac{{A + B}}{2}$$ = \dfrac{\pi }{2} - \dfrac{C}{2}$ nên $\cos \dfrac{{A + B}}{2}$$ = \sin \dfrac{C}{2}$.

Mặt khác $\cos C = 1 - 2{\sin ^2}\dfrac{C}{2}$ do đó

$\cos A + \cos B + \cos C$$ = 2\sin \dfrac{C}{2}\cos \dfrac{{A - B}}{2} + 1 - 2{\sin ^2}\dfrac{C}{2} $$= - 2\left( {{{\sin }^2}\dfrac{C}{2} - \sin \dfrac{C}{2}\cos \dfrac{{A - B}}{2} - \dfrac{1}{2}} \right)$

$ = - 2\left( {{{\sin }^2}\dfrac{C}{2} - 2\sin \dfrac{C}{2}.\dfrac{1}{2}\cos \dfrac{{A - B}}{2} + \dfrac{1}{4}{{\cos }^2}\dfrac{{A - B}}{2}} \right)$$ + 1 + \dfrac{1}{2}{\cos ^2}\dfrac{{A - B}}{2}$

$ = - 2{\left( {\sin \dfrac{C}{2} + \dfrac{1}{2}\cos \dfrac{{A - B}}{2}} \right)^2} + 1$$ + \dfrac{1}{2}{\cos ^2}\dfrac{{A - B}}{2}$.

Vì $\left| {\cos \dfrac{{A - B}}{2}} \right| \leqslant 1$$ \Rightarrow {\cos ^2}\dfrac{{A - B}}{2} \leqslant 1$ nên 

$\cos A + \cos B + \cos C \leqslant 1 + \dfrac{1}{2} = \dfrac{3}{2}$ (ĐPCM).

Ví dụ 14: Cho $\cos 2x = \dfrac{3}{5}$(với $\dfrac{{3\pi }}{4} < x < \pi $). Tính $\sin x$, $\cos x$.

Lời giải

Vì $\dfrac{{3\pi }}{4} < x < \pi $ nên $\sin x > 0,\cos x < 0$.

Áp dụng công thức hạ bậc, ta có :

${\sin ^2}x = \dfrac{{1 - \cos 2x}}{2}$$ = \dfrac{1}{5} \Rightarrow \sin x$$ = \dfrac{1}{{\sqrt 5 }}$ ;

${\cos ^2}x = \dfrac{{1 + \cos 2x}}{2}$$ = \dfrac{4}{5} \Rightarrow \cos x$$ = - \dfrac{2}{{\sqrt 5 }}$.

Ví dụ 15: Cho $\cos 2x = - \dfrac{4}{5}$, với $\dfrac{\pi }{4} < x < \dfrac{\pi }{2}$. 

a) Tính $\sin x,$$\cos x$, $\sin \left( {x + \dfrac{\pi }{3}} \right)$,$\cos \left( {2x - \dfrac{\pi }{4}} \right)$.

Lời giải

Vì $\dfrac{\pi }{4} < x < \dfrac{\pi }{2}$ nên $\sin x > 0,\cos x > 0$.

Áp dụng công thức hạ bậc, ta có:

${\sin ^2}x = \dfrac{{1 - \cos 2x}}{2} = \dfrac{9}{{10}}$$ \Rightarrow \sin x = \dfrac{3}{{\sqrt {10} }}$ ;

${\cos ^2}x = \dfrac{{1 + \cos 2x}}{2} = \dfrac{1}{{10}}$$ \Rightarrow \cos x = \dfrac{1}{{\sqrt {10} }}$.

Theo công thức cộng, ta có :

 $\sin \left( {x + \dfrac{\pi }{3}} \right)$$ = \sin x\cos \dfrac{\pi }{3} + \cos x\sin \dfrac{\pi }{3}$$ = \dfrac{3}{{\sqrt {10} }}.\dfrac{1}{2} + \dfrac{1}{{\sqrt {10} }}.\dfrac{{\sqrt 3 }}{2}$$ = \dfrac{{3 + \sqrt 3 }}{{2\sqrt {10} }}$ ;

$\cos \left( {2x - \dfrac{\pi }{4}} \right)$$ = \cos 2x\sin \dfrac{\pi }{4} + \cos \dfrac{\pi }{4}\sin 2x$$ = - \dfrac{4}{5}.\dfrac{{\sqrt 2 }}{2} + \dfrac{{\sqrt 2 }}{2}.2.\dfrac{3}{{\sqrt {10} }}.\dfrac{1}{{\sqrt {10} }}$$ = - \dfrac{{\sqrt 2 }}{{10}}$.

Ví dụ 16: Cho $\cos 4\alpha + 2 = 6{\sin ^2}\alpha $ với $\dfrac{\pi }{2} < \alpha < \pi $. Tính $\tan 2\alpha $.

Lời giải

Ta có $\cos 4\alpha + 2 = 6{\sin ^2}\alpha$$ \Leftrightarrow 2{\cos ^2}2\alpha - 1 + 2 = 3\left( {1 - \cos 2\alpha } \right)$

$ \Leftrightarrow 2{\cos ^2}2\alpha + 3\cos 2\alpha - 2 = 0$$ \Leftrightarrow \left( {2\cos 2\alpha - 1} \right)\left( {\cos 2\alpha + 2} \right) = 0$$ \Leftrightarrow \cos 2\alpha = \dfrac{1}{2}$ (Vì $\cos 2\alpha + 2 > 0$).

Ta có $1 + {\tan ^2}2\alpha = \dfrac{1}{{{{\cos }^2}2\alpha }}$$ \Rightarrow {\tan ^2}2\alpha = \dfrac{1}{{{{\cos }^2}2\alpha }} - 1 = 3$.

Vì $\dfrac{\pi }{2} < \alpha < \pi$$ \Rightarrow \pi < \alpha < 2\pi $ nên $\sin 2\alpha < 0$. Mặt khác $\cos 2\alpha > 0$ do đó $\tan 2\alpha < 0$.

Vậy $\tan 2\alpha = - \sqrt 3 $.

Ví dụ 17: Tính giá trị của các biểu thức sau:

a) $A = {\cos ^2}{73^0} + {\cos ^2}{47^0} + \cos {73^0}\cos {47^0}$. 

b) $B = \sin {6^0}\sin {42^0}\sin {66^0}\sin {78^0}$.

c) $C = \cos \dfrac{\pi }{7}\cos \dfrac{{4\pi }}{7}\cos \dfrac{{5\pi }}{7}$. 

d) $D = \dfrac{1}{{\sin {{10}^0}}} - 4\sin {70^0}$.

Lời giải

a) $A = {\left( {\cos {{73}^0} + \cos {{47}^0}} \right)^2} - \cos {73^0}\cos {47^0}$$ = {\left( {2\cos {{60}^0}\cos {{18}^0}} \right)^2} - \dfrac{1}{2}\left( {\cos {{120}^0} + \cos {{36}^0}} \right)$

$ = \dfrac{{1 + \cos {{36}^0}}}{2} + \dfrac{1}{4} - \dfrac{{\cos {{36}^0}}}{2} = \dfrac{3}{4}$.

b) $B = \sin {6^0}\cos {48^0}\cos {24^0}\cos {12^0}$$ = \dfrac{{\sin {{12}^0}}}{{2\cos {6^0}}}.\dfrac{{\sin {{24}^0}}}{{2\sin {{12}^0}}}.\dfrac{{\sin {{48}^0}}}{{2\sin {{24}^0}}}.\dfrac{{\sin {{96}^0}}}{{2\cos {{48}^0}}} = \dfrac{1}{{16}}$.

c) $C = - \cos \dfrac{\pi }{7}\cos \dfrac{{4\pi }}{7}\cos \dfrac{{2\pi }}{7}$$ = - \dfrac{{\sin \dfrac{{2\pi }}{7}}}{{2\sin \dfrac{\pi }{7}}}.\dfrac{{\sin \dfrac{{4\pi }}{7}}}{{2\sin \dfrac{{2\pi }}{7}}}.\dfrac{{\sin \dfrac{{8\pi }}{7}}}{{2\sin \dfrac{{4\pi }}{7}}} = \dfrac{1}{8}$.

d) $D = \dfrac{{1 - 4\sin {{70}^0}\sin {{10}^0}}}{{\sin {{10}^0}}}$$ = \dfrac{{1 + 2\left( {\cos {{80}^0} - \cos {{60}^0}} \right)}}{{\sin {{10}^0}}} = 2$.

logoblog

Bài viết liên quan

Nhận xét bài viết